Nu beschikbaar: Handreiking Genderbevestigende Hormoontherapie in de Eerstelijn
Dit is een co-publicatie van TIEH, NHG expertgroep seksuologie, Transgenderzorg Utrecht, en Transvisie, met dank aan GGD Amsterdam voor medisch advies.
Voor zelfbeschikking
Transgender personen lijden onder onnodig lange wachttijden in het poortwachter-systeem, waar artsen de autonomie over hun lichaam afnemen door te beslissen of ze wel of niet in transitie mogen. Trans In Eigen Hand en vele anderen pleiten voor genderbevestigende zorg op basis van zelfbeschikking. Transgender personen moeten zelf kunnen beslissen wat de beste manier is om hun genderidentiteit ten volste te leven, waarbij artsen kunnen ondersteunen en adviseren.
- Hormoonzorg moet gestart kunnen worden via de eerstelijn en GGD’en
- Indicatiestelling moet losgetrokken worden van GGZ, zodat er een relatie van vertrouwen kan zijn met geestelijke hulpverleners
- Hulp bij identiteitsontwikkeling kan ook plaatsvinden buiten de gespecialiseerde genderzorg
- Huisartsenopleidingen moeten genderbevestigende zorg meenemen in het curriculum
- De opleiding psychologie moet genderbevestigende therapie meenemen in het curriculum
Een visie voor de gender bevestigende zorg.
Huisartsen zijn de ideale primaire zorgaanbieders voor transgender personen.
Kwartiermaker Transgenderzorg
Als Kwartiermaker Transgenderzorg steunen wij de wens dat meer huisartsen een deel van de gevraagde zorg voor transgender personen gaan verlenen. Het zal per huisarts slechts gaan aan een of enkele personen. We denken in eerste instantie vooral aan het goed begeleiden, navigeren door de zorg en een rol in de hormoonbehandelingen. Zoals in de Kwaliteitsstandaard Transgenderzorg – Somatisch staat is de follow-up op de hormoonbehandelingen op zijn plaats bij de huisarts, als dit in goed overleg is met een endocrinoloog. Wij zouden graag zien dat huisartsen voldoende kennis hebben om een deel van de endocrinologische zorg uit te voeren, dit zou de toegankelijkheid van de transgenderzorg ten goede komen. Als Kwartiermaker zullen wij ons dan ook inzetten om bij te dragen aan het vergroten van de kennis over transgenderzorg bij huisartsen.
Informed Consent in Nederland
Nederlandse huisartsen zijn bevoegd om hormoonbehandelingen voor te schrijven en dit bebeurd ook, helaas vooralsnog op geringe schaal. De klinieken van Trans United Europe / GGD Amsterdam en Coloured Qollective / GGD Utrecht werken al jaren volgens het zelfbeschikkingsmodel met groot succes.
Genderbevestigende zorg kan zo met respect voor de autonomie van de transpersoon, met hogere tevredenheidscijfers, en goedkoper geleverd worden.
Informed Consent in de V.S.
Informed consent als methode wordt in de Verenigde Staten al sinds 2013 gebruikt in de behandeling van transgender personen. Organisaties die dit model hanteren zijn onder andere Planned Parenthood, University Health Services, en huisartsen.
Mik Zwaan (die/hun)

Bijna een jaar geleden ben ik gestart met testosteron via mijn huisarts. Ik wist dat ik door hormoontherapie zelfverzekerder en gelukkiger zou worden, omdat mijn lichaam dan meer zou passen bij hoe ik mezelf zie. Mijn huisarts had nog geen ervaring met het voorschrijven van hormonen aan trans personen, maar ze had er vertrouwen in dat het geven van deze noodzakelijke en vaak zelfs levensreddende behandeling op basis van informed consent een goede stap was. Met behulp van een aantal wetenschappelijke artikelen hebben we samen een behandelplan gemaakt. Om de paar maanden spreek ik mijn huisarts en doe ik een bloedtest. De wachtlijsten voor de genderteams zijn inmiddels zo lang dat voor veel mensen zelfmedicatie zonder medisch toezicht de enige andere optie is. Ik ben heel blij dat ik dankzij mijn huisarts nu eindelijk de zorg heb kunnen krijgen die ik zo hard nodig heb en dat gun ik iedereen.
Drs. Tanya Schouten (zij/haar)
– T-Cendent (Benelux Genderteam)
De internationale zorgstandaard geeft aan dat je informed consent moet hanteren. Je moet iemand dus op de risico’s wijzen die mogelijkerwijs zouden kunnen volgen op het nemen van de beslissing om in transitie te gaan. Je stelt vast of iemand verstandelijk gezien in staat is die beslissing te nemen, of diegene er emotioneel stabiel genoeg voor is om een dergelijk proces te doorstaan en of co-morbiditeit (andere evt. psychische problemen en/of stoornissen) voldoende onder controle is, mocht dat een rol spelen. De wens van iemand dient persistent te zijn, dus wat langer aanwezig (> 1/2 jaar) en zonder twijfel over of terugkeer naar het biologische geslacht (behalve bij genderfluïde personen).
Internationaal is informed consent al neergezet. De internationale regels zijn helaas niet goed vertaald naar het Nederlands. Ze zijn vertaalt naar het VU systeem. In de internationale zorgstandaard staat dat je alleen moet kijken of iemand emotioneel stabiel genoeg is. Dit proces moet bij psychologen en psychiaters het uitgangspunt worden. Mensen moeten opgeleid worden en snappen wat ze moeten doen.
Trans In Eigen Hand in de media
Laatste nieuws
Nieuwe handreiking ondersteunt huisartsen bij begeleiding van genderbevestigende hormoontherapie
Rotterdam, 12 juni 2025 – Vandaag verschijnt de handreiking “Begeleiding bij genderbevestigende hormoontherapie in de eerste lijn”, een praktisch document dat huisartsen ondersteunt bij het zelfstandig begeleiden van trans en genderdiverse personen die...
Oproep tot oprichting van een laagdrempelige GGD Transgenderzorgkliniek in Rotterdam: Een dringende noodzaak
Geachte bestuur van GGD Rotterdam-Rijnmond, Gemeente Rotterdam, Met dit manifest roepen wij de GGD Rotterdam-Rijnmond op tot de oprichting van een laagdrempelige transgenderzorgkliniek. De wachttijden in de bestaande zorg zijn te lang, en voor veel transgender mensen,...
Webinar serie voor transgenderzorg in de (jeugd) GGZ
Na een zeer succesvolle serie webinars voor huisarsten, waarin we honderden huisartsen hebben mogen trainen in de transgenderzorg, mogen we nu aankondigen dat we uitbreiden naar de GGZ! Met nieuwe (Check-in Genderzorg) en vertrouwde (Zorgvuldig Advies) partners hebben...
Zelfbeschikking redt levens
Huisartsen getraind
klinieken die werken met een zelfbeschikkingsmodel
Wat is informed consent
Informed consent is een op bewijs gebaseerde manier van gender bevestigende zorg die door verscheidene huisartsen in Nederland wordt toegepast, zowel als bijvoorbeeld Planned Parenthood in de V.S..
In Nederland houdt het doorgaans in dat patiënten op aanraden van een GGZ-psycholoog via de huisarts met een hormoonbehandeling kunnen starten. Hierbij ligt de nadruk op het initiatief van de zorgvrager, waarbij de zorgvrager goed geïnformeerd dient te worden van de uitkomsten en mogelijke risico’s van de behandeling.
Onze missie
Wij werken iedere dag met passie aan meer autonomie voor transgender en genderdiverse personen in de zorg. Het recht op zelfbeschikking (baas over eigen lichaam) en goede ondersteuning vanuit de zorgverlener staan hierin centraal.
We geloven dat mensen het recht moeten hebben om te kiezen hoe ze hun genderidentiteit het best kunnen beleven, en welke zorg daarbij past. Een systeem van argwaan en lange diagnostische trajecten hoort daar niet bij.
We werken graag samen met zorgverleners die deze visie delen en behartigen de belangen van trans personen bij zorgverleners die nog niet zover zijn.
Supporters


